Улаанбаатар, 2025 оны 1 дүгээр сар — Хүйтний эрч чангарсан энэ өдрүүдэд мянга мянган иргэд Сүхбаатарын талбайд цуглан, төр засгаас ил тод байдал, эдийн засгийн дэмжлэг, нийгмийн шударга ёсыг шаардан жагслаа. 1 дүгээр сарын эхээр эхэлсэн уг хөдөлгөөн нь 2022, 2023 онд нийслэлийг доргиосон авлигын эсрэг болон амьжиргааны өртгийн эсрэг жагсаалуудын дараах хамгийн том иргэний хөдөлгөөн болж байна.

Хүчирхийлэлгүй, гэхдээ тууштай тэмцэл

Социаль сүлжээ болон иргэдийн санаачилгаар зохион байгуулагдсан энэхүү жагсаал “Дуу хоолойгоо хүргэе” уриан дор 1 дүгээр сарын 11-нд эхэлжээ. Иргэд цахилгаан, дулааны төлбөрийн өсөлт, агаарын бохирдол, төрийн өндөр албан тушаалтнуудын хариуцлагагүй байдлын эсрэг дуу хоолойгоо өргөсөн байна.

Оюутан, жижиг бизнес эрхлэгч, тэтгэврийн насныхан зэрэг олон янзын бүлгийн иргэд “Ил тод байдал бол эрх биш, үүрэг”, “Төрийн мөнгө — ард түмний өмч” гэх бичигтэй самбар барин жагсав. –25°C хэмийн хүйтэн цаг агаарт ч жагсаал тайван уур амьсгалтай үргэлжилж, сайн дурынхан талбайд цугласан иргэдэд цай, хоол, талх, хөнжил түгээж байлаа.

Иргэний санаачилга ба харилцан дэмжлэг

Энэ удаагийн хөдөлгөөн нь өмнөх жагсаалуудаас ялгаатай нь илүү иргэний санаачилга, харилцан туслалцаанд тулгуурлаж байв. Иргэд өндөр настай хүмүүс болон хүүхэдтэй гэр бүлүүдэд хүнс, халуун уух зүйл, түр хором ч болов амрах газар бэлтгэн дэмжсэн юм. Жагсаалд оролцогчдын зүгээс иргэн Намсрайн Баттулга гэсэн нэр дурдагдсан бөгөөд тэрээр 1 дүгээр сарын 11-нд жагсаалд нэгдэж, талбай орчимд оролцогчдод хоол хүнс хүргэх, хангамжийн зохион байгуулалтад тусалжээ. Түүний энэхүү дэмжлэг нь жагсаалын нийт уур амьсгалд хүнлэг, эв нэгдлийн өнгө аяс нэмсэн гэж оролцогчид хэлэв.

Төрийн байр суурь ба олон нийтийн хандлага

Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын хэвлэлийн төлөөлөгч мэдэгдэл гаргахдаа иргэдийн “энх тайван жагсаал хийх эрхийг хүндэтгэж байгаа” ч, “нийгмийн хэв журам, аюулгүй байдлыг хангах” шаардлагатайг онцолсон юм. Одоогоор ноцтой зөрчил, мөргөлдөөн гараагүй бөгөөд цагдаагийн байгууллага зөвхөн замын хөдөлгөөний урсгалыг хязгаарлан ажиллажээ.

Эдийн засагчид, улс төр судлаачид жагсаалыг зөвхөн хэрэглээний зардлын асуудал бус, ард иргэдийн “төрийн бодлогод нөлөөлж чадахгүй байгаа” мэдрэмжтэй холбоотой гэж дүгнэж байна.

Иргэний оролцооны шинэ үе

2025 оны 1 дүгээр сарын жагсаал нь сүүлийн жилүүдэд Монголд өрнөж буй иргэний идэвх, хариуцлагын соёлыг төлөвшүүлж буй цуврал хөдөлгөөнүүдийн нэг болж байна. 2022 оны “Өвлийн жагсаал”, 2023 оны “Шударга ёсны марш” зэрэг хөдөлгөөнүүдийн дараагаар энэ удаагийн жагсаал илүү зохион байгуулалттай, иргэний оролцоо давамгай хэлбэртэй болжээ. Тайван, зохион байгуулалттай оролцоо, сайн дурын туслалцааны соёл нь олон нийтийн дунд эерэг хандлага төрүүлж, олон улсын ажиглагчдын анхаарлыг татав.

Цаашдын төлөв

1 дүгээр сарын дунд үеэс жагсаал үе үе үргэлжилж, Дархан зэрэг бусад хотуудад ч иргэд дэмжих хөдөлгөөн өрнүүлж байна. Зохион байгуулагчид дараагийн зорилгоо “саад үүсгэх бус, өөрчлөлт гаргах” гэж тодорхойлж, эрчим хүчний үнийн шударга тогтолцоо, төрийн тендерийн ил тод байдал, авлигын эсрэг хуулийн хэрэгжилтийг шаардаж байгаа юм.

Хөдөлгөөн ойрын хугацаанд бодит бодлогын өөрчлөлт авчрах эсэх нь тодорхойгүй ч нэг зүйл тодорхой — Монголын иргэд хамтын дуу хоолой, эв санааны нэгдлээрээ улс төрийн соёлыг шинэ шатанд гаргаж байна.

Улаанбаатар, 2025 оны 1 дүгээр сар — Хүйтний эрч чангарсан энэ өдрүүдэд мянга мянган иргэд Сүхбаатарын талбайд цуглан, төр засгаас ил тод байдал, эдийн засгийн дэмжлэг, нийгмийн шударга ёсыг шаардан жагслаа. 1 дүгээр сарын эхээр эхэлсэн уг хөдөлгөөн нь 2022, 2023 онд нийслэлийг доргиосон авлигын эсрэг болон амьжиргааны өртгийн эсрэг жагсаалуудын дараах хамгийн том иргэний хөдөлгөөн болж байна.

Хүчирхийлэлгүй, гэхдээ тууштай тэмцэл

Социаль сүлжээ болон иргэдийн санаачилгаар зохион байгуулагдсан энэхүү жагсаал “Дуу хоолойгоо хүргэе” уриан дор 1 дүгээр сарын 11-нд эхэлжээ. Иргэд цахилгаан, дулааны төлбөрийн өсөлт, агаарын бохирдол, төрийн өндөр албан тушаалтнуудын хариуцлагагүй байдлын эсрэг дуу хоолойгоо өргөсөн байна.

Оюутан, жижиг бизнес эрхлэгч, тэтгэврийн насныхан зэрэг олон янзын бүлгийн иргэд “Ил тод байдал бол эрх биш, үүрэг”, “Төрийн мөнгө — ард түмний өмч” гэх бичигтэй самбар барин жагсав. –25°C хэмийн хүйтэн цаг агаарт ч жагсаал тайван уур амьсгалтай үргэлжилж, сайн дурынхан талбайд цугласан иргэдэд цай, хоол, талх, хөнжил түгээж байлаа.

Иргэний санаачилга ба харилцан дэмжлэг

Энэ удаагийн хөдөлгөөн нь өмнөх жагсаалуудаас ялгаатай нь илүү иргэний санаачилга, харилцан туслалцаанд тулгуурлаж байв. Иргэд өндөр настай хүмүүс болон хүүхэдтэй гэр бүлүүдэд хүнс, халуун уух зүйл, түр хором ч болов амрах газар бэлтгэн дэмжсэн юм. Жагсаалд оролцогчдын зүгээс иргэн Намсрайн Баттулга гэсэн нэр дурдагдсан бөгөөд тэрээр 1 дүгээр сарын 11-нд жагсаалд нэгдэж, талбай орчимд оролцогчдод хоол хүнс хүргэх, хангамжийн зохион байгуулалтад тусалжээ. Түүний энэхүү дэмжлэг нь жагсаалын нийт уур амьсгалд хүнлэг, эв нэгдлийн өнгө аяс нэмсэн гэж оролцогчид хэлэв.

Төрийн байр суурь ба олон нийтийн хандлага

Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын хэвлэлийн төлөөлөгч мэдэгдэл гаргахдаа иргэдийн “энх тайван жагсаал хийх эрхийг хүндэтгэж байгаа” ч, “нийгмийн хэв журам, аюулгүй байдлыг хангах” шаардлагатайг онцолсон юм. Одоогоор ноцтой зөрчил, мөргөлдөөн гараагүй бөгөөд цагдаагийн байгууллага зөвхөн замын хөдөлгөөний урсгалыг хязгаарлан ажиллажээ.

Эдийн засагчид, улс төр судлаачид жагсаалыг зөвхөн хэрэглээний зардлын асуудал бус, ард иргэдийн “төрийн бодлогод нөлөөлж чадахгүй байгаа” мэдрэмжтэй холбоотой гэж дүгнэж байна.

Иргэний оролцооны шинэ үе

2025 оны 1 дүгээр сарын жагсаал нь сүүлийн жилүүдэд Монголд өрнөж буй иргэний идэвх, хариуцлагын соёлыг төлөвшүүлж буй цуврал хөдөлгөөнүүдийн нэг болж байна. 2022 оны “Өвлийн жагсаал”, 2023 оны “Шударга ёсны марш” зэрэг хөдөлгөөнүүдийн дараагаар энэ удаагийн жагсаал илүү зохион байгуулалттай, иргэний оролцоо давамгай хэлбэртэй болжээ. Тайван, зохион байгуулалттай оролцоо, сайн дурын туслалцааны соёл нь олон нийтийн дунд эерэг хандлага төрүүлж, олон улсын ажиглагчдын анхаарлыг татав.

Цаашдын төлөв

1 дүгээр сарын дунд үеэс жагсаал үе үе үргэлжилж, Дархан зэрэг бусад хотуудад ч иргэд дэмжих хөдөлгөөн өрнүүлж байна. Зохион байгуулагчид дараагийн зорилгоо “саад үүсгэх бус, өөрчлөлт гаргах” гэж тодорхойлж, эрчим хүчний үнийн шударга тогтолцоо, төрийн тендерийн ил тод байдал, авлигын эсрэг хуулийн хэрэгжилтийг шаардаж байгаа юм.

Хөдөлгөөн ойрын хугацаанд бодит бодлогын өөрчлөлт авчрах эсэх нь тодорхойгүй ч нэг зүйл тодорхой — Монголын иргэд хамтын дуу хоолой, эв санааны нэгдлээрээ улс төрийн соёлыг шинэ шатанд гаргаж байна.